In studies naar de effectiviteit van shiatsu wordt vaak leentjebuur gespeeld bij andere, verwante therapievormen zoals acupunctuur en acupressuur. De auteurs van een recente publicatie van het Shiatsu Research Instituut uit Londen, vinden dit geen goed idee en pleiten voor een eigen ‘body of evidence‘ voor shiatsu. De betekenis hiervan is op z’n zachtst gezegd, vrij groot.
Shiatsu is een relatieve jonge alternatieve geneeswijze. De eerste scholen voor shiatsu onderwijs in Japan stammen uit 1940. Als je dit vergelijkt met acupunctuur (start circa 2500 jaar geleden), dan is het verklaarbaar dat shiatsu achterloopt in wetenschappelijke bewijsvoering. Daarom wordt voor effectiviteit van shiatsu vaak gekeken naar onderzoeksresultaten uit verwante disciplines zoals acupunctuur en acupressuur. Als het werkt met acupunctuur, dan werkt het ook met shiatsu, is het onderliggende idee.
Verwant maar niet vergelijkbaar
Juist deze premisse trekken de onderzoekers in twijfel. Hiervoor hebben ze een vaak geciteerd onderzoek (‘The evidence for Shiatsu: a systematic review of Shiatsu and acupressure‘) nader bestudeerd. Een conclusie is dat deze shiatsu en acupressuur weliswaar verwant, maar niet vergelijkbaar zijn.
De overeenkomst
Zowel shiatsu als acupressuur gebruiken drukpunten op het lichaam voor het herstellen van balans en gezondheid. Bij sommige, maar lang niet alle, shiatsu stromingen vormt de Traditionele Chinese Geneeskunde en de meridiaanleer de theoretische basis. Dit geldt ook voor acupressuur.
Dan de verschillen
Bij shiatsu werk je met een constante druk, bij acupressuur met ronddraaiende (‘circulaire’) bewegingen. Bij shiatsu creëert de behandelaar druk door het lichaamsgewicht te gebruiken (‘inleunen), bij acupressuur gebruikt de behandelaar juist kracht van handen en armen. Dit zie je ook terug in de stand van de duim. Bij shiatsu gestrekt, zodat de druk loodrecht kan worden overgebracht, bij acupressuur gebogen. In dit filmpje, dat deel uitmaakte van het onderzoek, zie je het verschil in de technieken.
Conclusie
De onderzoekers hebben de overeenkomsten en verschillen voorgelegd aan circa 100 shiatsu behandelaars en die bevestigen het beeld. Hieruit volgt de conclusie dat als de behandeling niet hetzelfde is, het resultaat van acupressuur ook niet gelijk gesteld kan worden aan het resultaat van een shiatsu behandeling.
“Until the body of literature expands to include more studies using true shiatsu interventions, researchers, practitioners, and other stakeholders should not substitute studies reporting the efficacy of acupressure as evidence of efficacy for shiatsu,” Fernando Cabo et al. in ‘Shiatsu and Acupressure: Two Different and Distinct Techniques‘.
Geen leuk nieuws
De impact van deze conclusie is vrij groot. De ‘body of evidence’ voor shiatsu is klein. Voor groei van onderzoek naar shiatsu helpt het ook niet dat eenheid in behandeling ontbreekt door verschillen in stijl en theoretische benadering. Om nog maar niet te spreken over de moeilijkheid om tot een gestandaardiseerde en wetenschappelijk verantwoorde onderzoeksmethode te komen. Als shiatsu voor wetenschappelijk bewijs niet mag buurten bij verwante therapievormen, moet shiatsu een stap terug doen qua omvang van de bewijsvoering. Geen leuk nieuws voor shiatsu beoefenaars dus.
Magie
Anderzijds vraagt het gebruik van shiatsu in het westen om zo’n rationele verantwoording. Wat niet bewezen kan worden, is immers niet zo. Het staat op gespannen voet met de oosterse roots van shiatsu, waarin een stukje magie schuilt, het onbekende. Misschien is dat de wijsheid die deze onderzoekers ons willen meegeven: we moeten eerst terug naar de begin, voordat we kunnen komen waar we nu zijn.
Het onderzoek vind je hier: Shiatsu and Acupressure: Two Different and Distinct Techniques